Enerji Nedir? Enerji Türleri Nelerdir?

Kinetik Enerji Nedir?

Hareket eden cisimlerin sahip olduğu enerjiye kinetik enerji denir. Cismin enerjisi ne kadar büyük olursa, cisim de o kadar büyük iş yapar.

Örneğin; yukarı fırlatılan bir roket kendine has bir kinetik enerji ile yol alır. Yukarı hareketi sırasında sürtünme kuvvetinin verdiği kuvvet, kinetik enerjisini azaltsa da, yükseklik kazandığından potansiyel enerji fazlalaşır ve böylece enerjisi korunmuş olur. Fizikte bu, enerjinin korunumu kanununa bir örnektir.

Kinetik enerjinin birimi Joule(Joule)`dur. İsmi James Prescott Joule adlı bilim insanından gelmektedir.

Kinetik enerji hız ve kütleye bağlıdır. Bir cisim diğer cisme ne kadar hızlı çarparsa o derece uzağa gider. Hız arttıkça kinetik enerji de artar. Bilardo oyununda kullanılan iki top düşünelim. Beyaz topun siyah toptan daha ağır olduğunu varsayarsak, beyaz top siyah topa vurduğunda siyah top daha uzağa sürüklenirdi.

Potansiyel Enerji Nedir?

Potansiyel enerji sabit duran bir cismin depoladığı enerji türüne denir. Gerilmiş bir yay, uçurumun kenarında duran bir insan veya sepetle yukarı çekilmiş bir kömür torbası, hepsinin içinde depolanmış bir enerji vardır. Yani hepsinin içinde bir potansiyel enerji vardır ancak henüz iş yapmamaktadır. Gerilmiş bir sapan da bulunan taş bırakılsa, uçurumun kenarında bulunan kişinin ayağı kayıp düşse, sepetle yukarı çekilmiş bir kömür torbasının ipi kopsa ve kömür torbası yere düşse potansiyel enerji açığa çıkar.

Potansiyel enerji, cismin kütlesine, yüksekliğine ve yer çekimi ivmesine bağlıdır. Gerilmiş, sıkıştırılmış veya yüksekliği olan tüm cisimlerde potansiyel enerji vardır.

Mekanik Enerji Nedir?

Mekanik enerji bir cismin veya sistemin potansiyel ve kinetik enerjilerinin toplamına denir. Cismin konumundan, yüksekliğinden, hareketinden kaynaklanan sahip olduğu enerjilerin bütünü bize mekanik enerjiyi verir. Mekanik enerji, cismin yalnızca dururken değil, hareket ederken de potansiyel enerjiye sahip olabilitesini gösterir.

Örneğin topu havaya attığınızda top yükseldiği sürece hem kinetik hem potansiyel enerjiye sahiptir. Yani enerji türü mekaniktir. Top ivmesini kaybettiği noktada sadece potansiyel enerjiye sahiptir. Top yer çekiminin etkisiyle iniş yapmaya başladığında hem kinetik enerji hemde potansiyel enerjiye sahip olur. Topun yere düştüğünde ki enerjisi toplam enerjisi kadar iş yapmış olur.

Isı Enerjisi Nedir?

Isı enerjisi, belirli bir sıcaklıkta bulunan bir cismin veya sistemin, sıcaklığı daha yüksek bir sistemden daha düşük olan bir maddeye transfer edilen enerjiye ısı enerjisi denir. Yani ısı enerjisi, değişim durumundaki enerji oranına denir. Sıcak bir maddeden, sıcaklığı daha düşük olan maddeye geçerken ki enerji miktarı bize ısı enerjisini verir.

Örneğin; Ampul, jeotermal enerji, ısıtıcı cihazlar  ısı enerjisine sahiptirler. Bir bardak suya buz eklemek sudaki sıcaklığı düşürür çünkü suda bulunan ısı enerjisi buzun erimesine sebep olur.

Işık Enerjisi Nedir?

Işık bir enerjidir. Sabit kütlede olan cisim veya sistemlerde enerji yoktan var edilmez. Sadece bir türden diğerine dönüşür. Işık enerjisi bir enerjinin başka biçime dönüştürülmesi ile olur.

Işık enerjisine ateş böceğinin parlamasını örnek verebiliriz.  Ateş böceklerinin parlaması vücudunda meydana gelen kimyasal tepkimenin sonucu oluşur.

Elektrik Enerjisi Nedir?

Elektrik, belkide tekerleğin icadından sonraki en önemli buluştur. Elektrik enerjisi sayesinde günlük hayatımız oldukça kolay hale geliyor. 

Doğadaki bütün cisim ve sistemler proton, nötron, elektron gibi parçacıklardan meydana gelir. Elektrik enerjisi atomun çevresini saran pozitif ve negatif elektronların iletken tel üzerinde oluşturduğu çekme ve itme kuvvetleri sonucu oluşur. Elektrik akımı geçen iletken telin çevresinde manyetik alan vardır.

Kimyasal Enerji Nedir?

Kimyasal enerji, maddelerin, sistemlerin kimyasal reaksiyonda bulunması sonucu oluşur. Örneğin vücudumuza aldığımız besinlerin parçalanıp solunum sayesinde parçalanması sonucu, ısı ve kimyasal enerji oluşturur.

Pillerin veya taşıtların içinde bulunan potansiyel enerji, kimyasal reaksiyon sonucu elektrik enerjisine dönüşür. Böylece makine çalışır veya hareket eder.

Nükleer Enerji Nedir?

Fisyon veya füzyon sonucu nükleer enerji meydana gelir. Nükleer santraller nükleer enerjiyi kullanır.

Ses Enerjisi Nedir?

Sesin bir enerji türü olduğunu duyduğumda şaşırmıştım. Sesin nasıl bir enerji türü olduğuna bir operacının sesinin şiddeti ile bardağı kırdığı anı gördüğümde ikna olmuştum.